Het hebben van een hoger doel, een inspiratiebron, het gevoel deel uit te maken van iets dat groter is dan jezelf, is één van de voorwaarden voor een vervullend leven (Seligman, 2011). Deze ‘betekenisgeving’ is niet eenvoudig te verklaren, het kan namelijk voor ieder persoon anders zijn. Iemand kan geïnspireerd worden door zijn religie, terwijl iemand anders een gevoel van ontzag heeft als hij in het bos wandelt. Nog anderen halen betekenisgeving uit hun bijdrage tot hun gemeenschap, of een goed doel. Ook historische figuren of volkeren kunnen een bron van betekenisgeving zijn: het gevoel dat je bijdraagt aan de overlevering van je voorouders. Dit gevoel kan nog het best beschreven worden als: ‘het besef dat je deel uitmaakt van een groter geheel’.
Bij Boost zijn we er van overtuigd dat het voor mensen die een carrière in de hulpverlening kiezen zeer belangrijk is om zich bewust te zijn van datgene wat hun “bezielt”. Het is bewonderenswaardig dat men anderen met problemen en beperkingen wil helpen als beroep. Het is ook de beroepsgroep waar veel mensen na een korte tijd afhaken, verloop van personeelsleden zeer groot is en burn-out steeds op de loer ligt. Velen zijn geroepen, weinigen uitverkoren. Daarom is het zeer belangrijk dit gevoel om deel uit te maken van een groter geheel te cultiveren. Op deze manier zijn hulpverleners beter in staat de uitdagingen op hun pad, te overwinnen en bevlogen in hun veld te staan.
Zelf heb ik in de hulpverlening heel wat goede mensen zien komen en gaan. Als leidinggevende heb ik me vaak geraakt gevoeld door het enthousiasme van jonge medewerkers en de vastberadenheid van geroutineerde collega’s. Diegenen die in de job van hulpverlener groeiden en zich ontwikkelden tot competente maar ook gelukkige professionals waren de mensen die over deze drie kwaliteiten beschikten.
Bevlogen hulpverleners zijn nieuwsgierig naar nieuwe theorieën.
Ze waren nieuwsgierig naar de nieuwe (wetenschappelijk onderbouwde) theorieën en methodieken in de hulpverlening. De term levenslang leren was hun niet vreemd. In het onderzoeksveld van de psychologie en aanverwante disciplines worden regelmatig nieuwe wegen onderzocht. Veldwerkers starten meestal in een bepaalde periode waarin één paradigma de bovenhand haalde. In hun loopbaan komen zeker meer dan eens nieuwe stromingen de kop opsteken, worden nieuwe methodieken getest en goed bevonden. Interesse voor de vernieuwingen en de kracht om deze te implementeren of van strategie te veranderen zonder stuurloos te worden is een belangrijke eigenschap van een hulpverlener. Ze voelen zich met andere woorden deel van een grotere beweging van hulpverlenings-experten.
Bevlogen hulpverleners zijn creatief in hun oplossingen
Ze waren ongebreideld creatief in het vinden van oplossingen en methodieken om met hun cliënten of patiënten belangrijke veranderingen te bereiken. Vooral voor oudere hulpverleners is het zeer gevaarlijk om op hun ervaring te teren en bij elke semi-herkenbare situatie op automatische piloot over te schakelen. Een oud chinees gezegde “ervaring is een lamp die op je rug hangt, ze verlicht alleen de weg achter je” heb ik altijd in mijn achterhoofd gehouden. Een hulpverlener moet elke situatie, elk probleem van elke cliënt zien als een nieuwe uitdaging. Door hun eigen talenten in te zetten, hun licht op te steken bij collega’s, en goed te luisteren naar cliënten kwamen ze met nieuwe oplossingen op maat. Steve De Shazer, grondlegger van het oplossingsgericht werken zei ooit: “doe meer van wat werkt!”. Ontwikkel je eigen stijl waar je je goed bij voelt!
Bevlogen hulpverleners geloven in de kracht van hun cliënten
Ze geloofden in de krachten en kwaliteiten van hun cliënten. Hoe uitdagend of weerbarstig ze ook waren. Deze hulpverleners hadden de vaardigheden om deze mensen niet te beoordelen op hun gedrag maar hun als mens te respecteren. Het is niet het ouderwetse caritatieve bezorgd zijn maar een respectvol zoeken naar wat de cliënt (nog) kan en deze vaardigheid en talenten aan te spreken en te stimuleren, opdat de cliënt zelf tot een oplossing voor zijn probleem komt. Iedere succesvol afgeronde hulpverlening is dan in de eerste plaats een verdienste van de cliënt zelf. De hulpverlener haalt betekenis uit zijn bijdrage aan de gemeenschap waarin hij werkzaam is.
Ongetwijfeld zijn er nog andere kenmerken die deze “bevlogen” hulpverleners typeren. Maar ik wil hier niet de nadruk leggen op wat ze doen maar eerder op wat ze zijn. Ze willen niet zomaar de kost verdienen maar ergens voor staan. Verschil maken in het leven van anderen, een bijdrage leveren voor een betere wereld, dat is hun bron van betekenisgeving.
Het hoeft niet gezegd dat dit ook voor de organisatie, de werkgever waarbij deze mensen terecht komen een uitdaging is. Een leidinggevende in de socialprofit heeft de belangrijk opdracht om dagelijks zorg te dragen voor deze mensen. Dit wil zeggen : Ruimte creëren voor werknemers om te vernieuwen en te blijven leren. Inspelen op veranderende modellen en inzichten en durven meegaan met de creativiteit van de medewerkers. Maar zeker ook zorg dragen en respect hebben voor deze mensen die zich dagelijks bekommeren over het welzijn van anderen. Management in de zorgsector mag dan al geïnspireerd worden door modellen uit de profitsector en zo de nadruk op cijfers en targets leggen, ze mag echter nooit de belangrijkste instrumenten van hun bedrijf vergeten nl. de hulpverleners.